Sadržaj
Rak dojke predstavlja jedan od vodećih zdravstvenih problema kod žena širom sveta, a rana detekcija igra ključnu ulogu u uspešnom lečenju. Revolucionarna tehnologija koju su razvili istraživači sa američkog univerziteta MIT omogućava da se iskoriste svi potencijali lako prenosnog ultrazvučnog aparata. Ekipa naučnika na čijem čelu je bio renomirana profesorka Kenanq Dagdeviren (Canan Dagdeviren), je razvila ovaj “nosivi” ultrazvučni aparat koji može da se postavi u grudnjak, a koji omogućava da se potencijalne anomalije u tkivu dojke indetifikuju mnogo pre nego što postanu opipljive ili vidljive tradicionalnijim dijagnostičkim metodama.
Ovaj nosivi ultrazvuk omogućava ženama da redovno prate svoje zdravlje bez potrebe za čestim posetama medicinskim ustanovama, zbog čega ova tehnologija predstavlja ključni korak napred u personalizovanoj medicinskoj brizi koja bi mogla značajno da smanji mortalitet povezan sa rakom dojke.
Inovativna tehnologija za rano otkrivanje raka dojke
Ultrazvuk dojke je metoda koja se koristi da detaljno pregleda unutrašnju strukturu dojki, otkrivajući promene koje mamogrami mogu propustiti, a upotreba nosivog ultrazvuka u detekciji raka dojke predstavlja značajan napredak u medicinskoj tehnologiji. Ova tehnologija koristi napredne algoritme za analizu snimaka, što pomaže u identifikaciji abnormalnosti u ranoj fazi, kada su opcije lečenja najefikasnije. Osim što povećava šanse za rano otkrivanje, “nosivi” ultrazvuk pruža ključne informacije o zdravstvenom stanju tkiva dojke, što je posebno važno za žene u visokorizičnim grupama. Ovaj pristup omogućava ženama da na jednostavan i brz način vrše kontrolu svojih dojki, što može znatno povećati šanse za rano otkrivanje raka.
Dostupnost ovakve tehnologije menja paradigmu skrininga raka dojke, prelazeći sa periodičnih pregleda u medicinskim ustanovama na kontinuirani monitoring u svakodnevnom životu. Ultrazvuk dojke nije samo alat za rano otkrivanje, već i sredstvo za osnaživanje žena da preuzmu aktivniju ulogu u upravljanju svojim zdravljem. Integracijom ovog sistema u svakodnevnu upotrebu, povećava se verovatnoća za otkrivanje raka dojke u njegovoj najranijoj fazi. Ovo je posebno korisno za žene u rizičnim grupama, gde ranije otkrivanje može značajno uticati na ishod lečenja.
Kako je došlo do ideje za nosivi ultrazvuk?
Projekat je inspirisan slučajem profesorke Kanane Dagdeviren, koja je nakon što je njena tetka preminula od raka dojke, koji je otkriven u kasnoj fazi uprkos redovnim pregledima, osmislila uređaj koji bi se mogao nositi u grudnjaku za češće skeniranje osoba pod visokim rizikom. Dagdeviren i njen istraživački tim su specijalizovani za razvoj nosivih elektronskih uređaja koji se prilagođavaju telu. Profesorka dalje navodi da je njen cilj bio da se usmeri na žene sa najvećom predispozicijom za razvoj intervalnog raka dojke, a uz češće preglede, odnosno skeniranje, njihov cilj je da povećaju stopu preživljavanja do 98 odsto.
Rak dojke koji se razvije između redovno planiranih mamografija, poznatiji kao intervalni rak dojke, čini 20-30% svih slučajeva raka dojke, a ovi tumori imaju tendenciju da budu agresivniji od onih pronađenih tokom rutinskih pregleda.
Razvoj i funkcionalnost nosivog ultrazvučnog skenera
Dagdeviren je dizajnirala miniaturizovani ultrazvučni skener koji koristi inovativni piezoelektrični materijal, što je omogućilo smanjenje veličine skenera. Nosivi uređaj sadrži fleksibilnu, 3D-štampanu nalepnicu sa otvorima sličnim koje ima i pčelinje saće i magnetima uz pomoć kojih se pričvršćuje na grudnjak. Skener se može pomerati u šest različitih pozicija, omogućavajući snimanje cele dojke iz različitih uglova bez potrebe za posebnim stručnim znanjem.
Rana detekcija i dalji razvoj nosivog ultrazvuka
U saradnji sa MIT Centrom za klinička i translaciona istraživanja, testirali su uređaj na 71-godišnjoj osobi, koja je već imala istoriju cisti na dojci. Tokom ovog ispitivanja su otkrili ciste koje su odgovarale veličini prečnika 0.3cm što može da se okarakteriše kao tumor u ranom stadijumu. Pored toga, njihov nosivi ultrazvuk je pokazao jednako kvalitetnu rezoluciju kao i klasičan ultrazvučni aparat, kao mogućnost da zvuk prodre u tkivo do dubine od 8cm.
U ovoj fazi razvoja ovog uređaja, istraživači su sliku dobijali preko standardnog ultrazvuka, dok je dijagnostika vršena preko “nosivog” ultrazvuka, zbog čega se sada radi na razvoju “mini” verzije imadžing sistema koji bi trebao da bude veličine pametnog telefona.
Ovaj nosivi ultrazvučni “flaster” bi kod kuće mogle da koriste osobe koje imaju visok rizik od oboljevanja, omogućavajući često skeniranje i ranu dijagnozu, što bi moglo značajno unaprediti ranu detekciju raka dojke. Takođe jedna od namena ovog uređaja bi bila i za ljude koji nemaju mogućnost redovnog skrininga dojke.
Koje su perspektive nosivog ultrazvuka?
Rak dojke je najčešći oblik raka kod žena, a izlečiv je ako se otkrije na vreme. Jedna od glavnih prepreka redovnosti skrininga i rane detekcije je potreba žena iz ruralnih oblasti da otputuju u obližnju ustanovu koja radi skrining. Jedan od autora ove studije, hirurg za rak dojke Opšte bolnice u Masačusetsu, Tolga Ozmen je izjavila da je upravo zbog toga ovaj prilagodljiv “nosivi” uređaj, tehnologija koja obećava i koja treba da prebrodi ovaj problem žena iz ruralnih područja.
Ovo istraživanje je finansirano od strane Nacionalne Fondacije za nauku, Konzorcijuma laboratorija MIT, i mnogih drugih, a glavna ideja je da se stvori tehnologija prikupljanja informacija od potencijalnih pacijenata, gde će potom veštačka inteligencija analizirati promene nastale tokom određenog perioda. Ovo znači da bi se sprovela detaljna dijagnostika mnogo češće, nego što bi radiolozi davali svoje zaključke poredeći dva snimka napravljena u određenom vremenskom razmaku.
Izvori:
https://news.mit.edu/2023/wearable-ultrasound-scanner-breast-cancer-0728
https://sap.mit.edu/news/wearable-ultrasound-scanner-could-detect-breast-cancer-earlier
https://ki.mit.edu/news/2023/wearable-ultrasound-for-cancer-detection
